هدف كلي
اين استاندارد مربوط به آسانسورهاي تازه نصب شده دائمي است كه داراي طبقات توقف معيني بوده و كابين آن براي حمل و نقل اشخاص و/ يا كالا طراحي شده و توسط طنابهاي فولادي و يا زنجير(ها) آويزان ميباشد و يا توسط جك (ها) نگاه داشته ميشود و همچنين، حداقل در قسمتي ، بين ريلهاي عمودي و يا ريلهايي كه كمي از راستاي قائم منحرف هستند حركت ميكند. (براي وسايلي كه انحراف از راستاي قائم ريلهاي راهنما در آنها از ْ15 بيشتر باشد، اين استاندارد ميتواند بعنوان استاندارد پايه، مفيد باشد.
اين استاندارد شامل آسانسورهايي كه در زير ذكر شده‌اند نميشود.
آسانسورهاي دنده شانه‌اي، آسانسورهايي پيچي، آسانسورهاي معدن، بالابرهاي قفسه‌اي خودكار، بالابرهاي تئاتري، بالابرهاي پرشي، بالابر ساختماني و كارگاهي، بالابرهاي كشتي، سكوهاي اكتشاف يا حفاري كه در دريا بكار ميروند.
هر چند اين استاندارد را مي‌توان عملاً به عنوان مبناي مفيدي بكار برد، اما اين استاندارد در موارد ذيل بكار گرفته نميشود:
الف - آسانسور خصوصي كه در ساختمان براي همه افراد در دسترس نميباشد. به شرطي كه استاندارد ويژه اي در مورد آن نوع آسانسور وضع شده باشد.
ب - بالابرهايي كه فقط به دو طبقه خدمات رساني ميكنند و خاص افراد معلول بوده و طول مسير حركت آنها بيش از 4 متر و سرعت آنها بيش از ۱ متربرثانيه نباشد و حركت كابين آنها نيازمند فشار دائم بر دكمه باشد.
بكارگيري موارد خاصي در جاهايي كه فضا اجازه نمي‌دهد همچون موارد ذيل لازم نيست:
الف - آسانسورهايي كه قبلاً نصب شده‌اند و در حال حاضر قرار است كه اين استاندارد در مورد آنها اجرا شود.
ب - انجام تغييرات مهم (ضميمه ث) درباره آسانسورهايي كه قبل از تصويب اين استاندارد نصب‌شده‌اند.
دامنـه كاربرد
اين استاندارد مربوط به آسانسورهايي است كه كابين آنهابوسيله طنابهاي فولادي آويخته شده و توسط موتور برقي به حركت در مي آيند و نقل و انتقال صورت مي پذيرد. در آسانسورهايي كه منحصراً براي حمل و نقل كالا بكار مي رود، چنانچه ابعاد كابين آنها ورود افراد را امكانپذير سازد،بايد در رده‌بندي آسانسورهاي مسافربر قرارگيرند و درزمره آسانسورهاي خدماتي قرارندارند .
مراجع
مدارك الزامي زير حاوي مقرراتي است كه در متن اين استاندارد به آنها ارجاع داده شده است. بدين ترتيب آن مقررات جزئي از اين استاندارد محسوب ميشود. در مورد مراجع داراي تاريخ چاپ و يا تجديدنظر، اصلاحيه‌ها و تجديدنظرهاي بعدي اين مدارك موردنظر نيست. با اين وجود بهتر است كاربران ذينفع اين استاندارد، امكان كاربرد آخرين اصلاحيه‌ها و تجديدنظرهاي مدارك الزامي زير را مورد بررسي قرار دهند. در مورد مراجع بدون تاريخ چاپ و يا تجديدنظر، آخرين چاپ و يا تجديدنظر آن مدارك الزامي ارجاع داده شده مورد نظر است.
استفاده از مراجع زير براي كاربرد اين استاندارد الزامي است :
CEN/CENELEC standards
EN 294 1992 Safety of machinery - Safety distances to prevent danger zones
danger zones being reached by the upper limbs
EN 1050 Safety of machinery - Principles for risk assessment
EN 10025 Hot rolled products of non alloy structural steels - technical delivery conditions
EN 50214 Flexible cables for lifts
EN 60068-2-6 Environmental testing - part 2 : Tests - Test Fc : Vibration(sinusoidal)
EN 60068-2-27 Basic environmental testing procedures - part 2 : Tests – Test Ea and guidance : Shock
Basic environmental testing procedures - Part 2 : Tests – Test Eb and guidence Bump
EN 60249-2-2 Base materials for printed circuits - Part 2 : Specifications - Specification
Nْ 2 : Phenolic cellulose paper copper - clad laminated sheet, economic quality
EN 60249-2-3 Base materials for printed circuits - Part 2 : Specifications - Specification
Nْ 3 : Epoxyde cellule paper copper - clad laminated sheet of flammability (vertical burning test)
EN 60742 Isolating transformers and safety isolating transformers - Requirements
EN 60947-4-1 LOW - voltage switchgear and controlgear - Part 4 : Contactors and motor –
starters - section 1 : Electromechanical contactors and motor - starters
EN 60947-5-1 LOW - voltage switchgear and controlgear - Part 5 : Control circuit devices
and switching elements - section 1: Electromechanical control circuit devices
EN 60950 Safety of information technology equipment, including electrical business
equipment
EN 62326-1 Printed boards - Part 1 : Generic specification
EN 1201-5 1998 Electromagnetic compatibility - Product family standard for lifts , escalators
and passenger conveyors - Emission
EN 12016 1998 Electromagnetic compatibility - Product family standard for lifts , escalators
and passenger conveyors - Immunity
prEN 81-8 1997 Fire resistance tests of lift landing doors - method of test and evaluation.
IEC Standards
IEC 60664-1 Insulation co-ordination for equipment within low-voltage systems – Part
1 : Principles, requirements and tests
IEC 60747-5 Semiconductor devices - Discrete devices and integrated circuits – Part 5 :
Optoelectronic devices
CENELEC Harmonization Documents
HD 21.1 S3 Polyvinyl chloride insulated cables of rated voltages up to and including 450/750
V - Part 1 : General requirements
HD 21.3 S3 Polyvinyl chloride insulated cables of rated voltages up to and including 450/750
V - Part 3 : Non-sheathed cables for fixed wiring
HD 21.4 S2 Polyvinyl chloride insulated cables of rated voltages up to and including 450/750
V - Part 4 : Sheathed cables for fixed wiring
HD 21.5 S3 Polyvinyl chloride insulated cables of rated voltages up to and including 450/750
V - Part 5 : Flexible cables (cords)
HD 22.4 S3 Rubber insulated cables of rated voltages up to and including 450/750 V - Part 4 :
Cords and flexible cables
HD 214 S2 Method for determining the comparative and the proof tracking indices of solid
insulating materials under moist conditions
HD 323.2.14 S2 Basic environmental testing procedures - Part 2 : Tests - Test N : Change of
tempreature
HD 360 S2 Circular rubber insulated lift cables for normal use
HD 384.4.41 S2 Electrical installations of buildings - Part 4 : Protection for safety - chapter 41 :
Protection against electric shock
HD 384.5.51 S1 Electrical installations of buildings - Part 5 : selection and erection of electrical
equipment - chapter 54 : earthing arrangements and protective conductors
HD 384.6.61 S1 Electrical installations of buildings - Part 6 : verification - chapter 61 : lnitial
verification
ISO Standards
ISO 7465 1997 Passenger lifts and service lifts - Guide rails for lifts and counterweights - T type
3 - اصطلاحات و تعاريف
در اين استاندارد اصطلاحات با تعاريف زير بكار برده ميشود. براي احتراز از تكرار، اصطلاحات به ترتيب حروف الفبايي و نه بر طبق نوع تجهيزاتي كه در آنها بكار رفته، ذكر شده اند.
3 ـ 1 آسانسور
دستگاهي است دائمي كه براي جابجايي اشخاص يا كالا، بين طبقات ساختمان بوده و در طبقات مشخصي عمل مينمايد. داراي كابيني است كه ساختار، ابعاد و تجهيزات آن به اشخاص بسهولت اجازه استفاده مي‌دهد وميان ريلهاي منصوبه عمودي با حداكثر انحراف 15 درجه حركت ميكند .
3 ـ 2 آسانسور با رانش مثبت (وينچي )
نوعي آسانسور است كه با زنجير ياطناب فولادي آويزان شده و نيروي رانش بطريقي بغير از اصطكاك به آن وارد مي شود.
3 ـ 3 آسانسور با سيستم محركه كششي
آسانسوري خدماتي است كه بواسطه اصطكاك بين فلكه رانش و طنابهاي فولادي حركت ميكند.
3 ـ 4 آسانسور حمل بار و مسافر
آسانسوري‌است كه براي حمل و نقل كالا طراحي شده‌است ومعمولا" عمل حمل و نقل بهمراه افراد صورت مي گيرد.
3 ـ 5 آسانسور خدماتي
آسانسوري دائمي است كه براي جابجايي كالا بين طبقات ساختمان ميباشد و درطبقات مشخصي عمل ميكند ، داراي كابيني است كه ابعاد آن به اشخاص اجازه‌استفاده رانميدهد و در ميان ريلهاي منصوبه عمودي و با حداكثر 15 درجه‌انحراف ، حركت ميكند. ابعادي كه كابين را براي افراد غيرقابل استفاده ميكند، نبايد از مقادير زير بيشتر شود:
الف - مساحت كف كابين ۰۰/۱ مترمربع
ب - عمق ۱ متر
ج - ارتفاع ۲۰/۱ متر
ارتفاع بيش از ۲۰/۱ متر كل كابين ،بشرطي مجاز ميباشد كه كابين شامل چند طبقه ثابت باشد بنحوي كه ارتفاع هر يك از طبقات از ۲۰/۱ متر تجاوز ننمايد.
3 ـ 6 آسانسور خدماتي با رانش مثبت (وينچي)
نوعي آسانسور خدماتي است كه با زنجير ياطناب فولادي آويزان شده و نيروي رانش بطريقي بغير از اصطكاك به آن وارد مي شود.
3 - 7 آسانسور خدماتي با سيستم محركه كششي
آسانسوري است خدماتي كه به واسطه اصطكاك بين فلكه رانش و طنابهاي فولادي حركت مي كند .
3 ـ 8 آسانسور خودرو بر ساختمانهاي خصوصي
آسانسوري كه اتاقك آن ابعاد مناسبي براي جابجايي خودروهاي سواري داشته وطراحي آن امكان اين جابجايي را بدهد.
3 ـ 9 استفاده كننده
به هرشخصي كه از خدمات آسانسوراستفاده ميكند گفته مي شود .
3 - 10 بار اسمي( ظرفيت مفيد)
ظرفيت يا باري است كه قطعات و تجهيزات آسانسوربر آن اساس ساخته شده و فروشنده عملكرد تعريف شده آسانسور را تحت آن بار تضمين نموده‌است .
3 - 11 ترمز ايمني
مكانيزمي است كه بتوسط گاورنر ( سيستم كنترل كننده سرعت بالا) در لحظه افزايش سرعت بيش از حد مجاز فعال شد ه و با قفل شدن روي ريلهاي راهنماي كابين يا وزنه‌تعادل آنهارا متوقف مينمايد و شامل انواع زيرميشود:
3-11-1 ترمزايمني لحظه‌اي
نوعي ترمز ايمني است كه با قفل شدن سريع روي ريلهاي راهنماباعث توقف كابين ويا وزنه تعادل (با شتاب منفي بسيار زياد) مي شود.
3-11-2 ترمزايمني با اثر ضربه گير
نوعي ترمز ايمني است كه با قفل شدن به ريلهاي راهنما بطور سريع عمل ميكند ولي واكنش در كابين يا وزنه تعادل بوسيله ضربه‌گير تعديل ميشود.
3-11-3 ترمز ايمني تدريجي
نوعي ترمز ايمني است كه سيستم آن در اصطكاك با ريلهاي راهنما به شكلي عمل مينمايد كه موجب شتاب منفي (تعريف شده) كمتري مي گردد.
3 ـ 12 چاه
فضايي كه در آن كابين و وزنه تعادل (درصورت وجود) حركت مي كند. اين فضا به كف چاهك ،ديوارها و سقف محدود ميگردد .
3 ـ 13 چاهك
بخشي از چاه است كه در زير پايين ترين طبقه آسانسور قرار دارد.
3 ـ 14 حداقل بار گسيختگي طناب فولادي
عبارت است از حاصل ضرب مربع قطر اسمي طناب فولادي (بر حسب متر مربع ) و مقاومت كششي اسمي سيمها (بر حسب نيوتون بر ميليمتر مربع) و يك ضريب مناسب براي نوع ساختار آنها (ISO 2532 ) .
بارمؤثر گسيختگي در آزمون پارگي نمونه طناب فولادي با استفاده از روش تعريف شده بايد معادل كمترين بار گسيختگي تعيين شود.
3 ـ 15 ريل راهنما
اجزايي صلب هستند كه براي هدايت كابين ويا وزنه تعادل تعبيه ميشوند .
3 ـ 16 سرعت اسمي
حداكثر سرعت كابين هنگام حركت عادي را سرعت اسمي مي گويند .
3 ـ 18 سيستم محركه آسانسور
سيستمي است شامل موتوري كه آسانسور را به حركت در آورده ويااز حركت باز مي دارد.
3 ـ 19 شخص آموزش ديده مجاز
شخصي است كه از سوي افراد مسئول نصب آسانسور ، آموزشهاي لازم را براي استفاده از آسانسور و كمك‌رساني اوليه ديده باشد .
3 ـ 20 ضربه گير
وسيله اي است براي جلوگيري از برخورد ناگهاني كابين و يا وزنه تعادل با كف چاهك مي باشد. انواع آن برحسب ميزان سرعت و ظرفيت و طراحي آسانسور، وجود دارند .
3 ـ 21 طناب ايمني
طنابي فولادي است كه به مكانيزم ايمني كابين يا وزنه تعادل متصل مي گردد تادر هنگام سرعت غير مجاز و يا قطع سيستم تعليق، مكانيزم ترمز ايمني را فعال سازد.
3 ـ 22 گاورنر (كنترل كننده مكانيكي سرعت بيش از مقدار تعيين شده )
وسيله اي است كه وقتي آسانسور به هر دليل به سرعتي بيش از مقدار تعيين شده مي رسد ، فعال شده و ضمن قطع جريان برق موتور ،عملكرد سيستم ترمز ايمني را سبب مي شود .
3 ـ 23 كابين (اتاقك) آسانسور
بخشي از آسانسور كه شبيه اتاقك بوده و مسافران ويا بار ، در داخل آن قرار گرفته و جابجا مي شوند.
3 ـ 24 قاب يا يوك
كادري فلزي است كه كابين يا وزنه هاي تعادل از طريق آن به سيستم تعليق متصل مي گردد .اين قاب ميتواند با ديوارهاي كابين يكپارچه باشد .
3 ـ 25 محافظ پا (سيني زير در)
صفحه قائم مسطح با لبه شيبداري است كه در زير آستانه درب طبقه يا ورودي به كابين نصب مي شود .
3 ـ 26 مساحت مفيد كابين
اندازه سطح مقطع كابين كه در ارتفاع يك متري از كف كابين بدون در نظر گرفتن فضايي كه دستگيره‌ها اشغال ميكنند اندازه گيري ميشود. در صورتي كه كابين بدون در باشد ، محفظه اي بعمق 1/0 متر در جلوي آستانه هر كابين از مساحت مفيد حذف ميشود .
3 ـ 27 مسافر
هر شخصي كه با آسانسور جابجا مي شود .
3 ـ 28 منطقه باز شو قفل
منطقه اي است در بالا و پايين سطح توقف كه وقتي كف كابين در آن منطقه باشد ،درهاي مربوطه قابليت بازشدن از حالت قفل را مييابند .
3 ـ 29 موتورخانه
اتاقي است كه ماشين يا ماشينهاي سيستم محركه و يا تجهيزات مربوطه در آن قراردارند .
3 ـ 30 هم سطح سازي
عملي است كه بمنظور افزايش دقت تراز بودن كف كابين با كف طبقه در هنگام توقف ،انجام مي پذيرد .
3 - 31 هم سطح سازي مجدد
عملي است كه بعد از توقف آسانسور ،براي آنكه سطح توقف در طول بارگيري يا تخليه هم تراز بماند ،انجام شده و در صورت لزوم هم سطح سازي مجدد صورت مي گيرد.
نویسنده: 
